sexta-feira, 21 de fevereiro de 2014

Mantxuadu na Kriolu/Karaptidu na nos Língua

Facebook di 21 di Fevereiru, Dia Internasional di Língua Matérnu Mantxuadu na Kriolu/Karapatidu na nos Língua Na Dia Internasional di Língua Matérnu, N krê spresa nha sentimentu di gratidon pa nha povu ki lega-m, di grasa, un língua ki é un “lóka” di rikéza y un monumentu di sabedoria, na planu di kumunikason y di supórti di nos mundivivénsia. Korpu kustuma ta gurgunhi-m óki, pur izénplu, N ta analiza rikéza y konpleksidadi di strutura verbal na kriolu, ô, anton, ekonomia y pertinénsia linguístiku na kanpu morfolójiku di nos língua. Kriolu é un diamanti ki ka sta inda tudu lapidadu pamodi txeu di si rikéza sta sukundidu ô diskonhisidu pa un párti signifikativu di nos gentis. Nu ta veifika ma txeu gentis, inda, sta ofuskadu ku lus di purtugês, es ka krê ô es ka sa ta pode odja lus di kriolu. É un verdadi ma tudu dôs língua é di-nos, y ninun ka debe okupa lugar di kelotu, nen “inxorá”, “rusgá” ô “manhentá” un lugar di fórma skluzivu. Trinta y oitu anu dipôs di Indipendénsia, prusésu di afirmason di kriolu ganha txeu, mas nu tene inda txeu kaminhu pa frénti. Es kaminhu, nu debe anda-l tudu djuntu, kada un na si rénki. Oji, krioulu ta ensinadu na Uni-CV; sa ta funsiona dôs skóla pilotu, un na sidadi y otu na kanpu; ten dizénas di trabadjus di invistigason konkluídu y en kursu; rasentimenti, oitu studantis tirmina mestradu na kriolístika y língua kabuverdianu y séti otus tirmina pós-graduason na mésmu kursu; tézis, ensaius, gramátikas, disionárius, romansis, livrus di poezia dja publikadu ô sta na prélu; ten más artigus, prugramas y notisiárius na kumunisaon sosial; na adiministrason públiku, y na oralidadi, kriolu ta konvive ku purtugês, enbóra partikularmenti na oralidadi; dja traduzidu pártis signifikativu di Bíblia y dja fasedu filmi na variedadis di Santiagu y di S. Visenti; stabilisedu anu di língua matérnu na Uni-CV; atas na Parlamentu di intervensons na kriolu, ta skrebedu na kriolu; diskursu di PM, na 66ª Konferénsia di Nasons Unidu, foi na kriolu. Nu ten ki adimiti ma tudu kel-li é signifikativu, mésmu ki nu sta inda lonjidi konfiri pa kriolu lugar ki, pa direitu, el debe okupa. Pa okazion di Dia Internasiona di Língua Matérnu, nu krê rajista dôs akontisimentu, dôs prénda ki Radiu Nasional oferese si ovintis, oji, na notisiáriu di séti óra: un jornalista di Fogu da-nu un lison sobri alguns partikularidais leksikal di si ilha. Mi, N prende ku el, y dja N rajista pa nha disionáriu, signifikadu di “mantxuadu”. Un otu jornalista di Barlavéntu, ki ta tabadja na Santa Katarina di Santiagu, diklara ma el ta transmiti si prugrama na varianti di si ilha y ma gentis di intirior di Santiagu gosta di si prugrama y ta atxa ma el ten un “kriolu” sabi “pa frónta”. Tudu kel-li pa fla ma si nu djunta mô, mantxuadu na kriolu, nos língua matérnu ta sai di anonimatu, na planu di kumunikason formal.

Sem comentários:

Enviar um comentário