domingo, 13 de maio de 2012

Ki Soluson pa Variantis Dialetal


Purgunta di Sr. Alex Evora na Méza-Rodonda di Massasoit College (facebook di 12.5.2012
Na un kontestu di variantis  dialetal ki ta izisti na kada ilha, modi ki es prubléma ta ser tratadu na pulítika linguístiku?.
Raspósta, di akordu ku nha pontu di vista: na Kabuverdi, diversidadi kultural y linguístiku é más un rikéza ki un prubléma. Pur isu, pulítika linguístiku debe ten un preokupason di konverjénsia y di inkluzon linguístiku. Es konverjénsia y inkluzon debe materializa di siginti fórma:
1.      En purmeru lugar, pulítika linguístiku debe trasa un mapa undi jeografia linguístiku di Nórti y di Sul ta ser klaramenti stabilisidu y asumidu.
2.      A nível di ensinu supirior, tudu varianti debe ten igual oportunidadi di ser studadu y valorizadu.
3.      Lokalmenti, kada ilha é livri di promove si própriu varianti na kumunikason, na ensinu, na invistigason, na administrason, na oralidadi.
4.      Di ensinu báziku ti sekundáriu, metodolojia pode ser: parti di varianti lokal y fase ponti ku un varianti rejinal más reprezentativu di pontu di vista sosiolinguístiku.
5.      Na nha perspetiva, variantis rejional sosiolinguístikamenti más reprezentativu é kel di Santiagu, na rejion Sul; y kel di S.Visenti, na rejion Nórti.
6.      Si Nason seta es prinsípiu, na kada ilha ta ser obrigatóriu prende apenas dôs varianti: varianti lokal y varianti rejional. Pur izénplu, na Santanton ta ser obrigatóriu prende varianti lokal y varianti di S.Visenti. Na tudu ilhas di Nórti, metodolojia ta ser kel-li. Na Fogu, metodolojis é omésmu, ku un diferénsa: varianti di Fogu ta ser obrigatóriu y varianti rejional, tanben obrigatóriu, ta ser kel di Santiagu.
7.      A nível di Stadu, nos propósta é pa Govérnu promove ensinu, invistigason y utilizason na adiministrason di kes dôs varianti rejional konsensualizadu pa Nason y ki, na nha perspetiva, é kel  di Sanvisenti y é kel di Santiagu.
8.      Ku mobilidadi sosial ( kazamentus inter-ilhas, dislokason, migrason intérnu, kumunikason sosial, globalizason intérnu di merkadu di negósius ...) konverjénsia linguístiku ta prosésa livrimenti, armoniosamenti.
9.      Na es konverjénsia, é fundamental: papel di autoridadi governamental, di autoridadi munisipal, di profesoris y invistigadoris, di artistas y kriadoris, di kumunikason sosial, di sidadania na kada ilha y na arkipélagu interu.
10.   Kel-li é nha pontu di vista. Entritantu, N ta seta kualker outu metodolojia ku maiór sustentabilidadi stóriku, tékníku, sientífiku, sosial y kultural.

Sem comentários:

Enviar um comentário