terça-feira, 29 de maio de 2012

Purgunta di Rosalina Gonçalves


Purgunta di Rosalina Gonçalves na Méza Rodondu di Brockton, Maiu di 2012:

Inda ten txeu algen k’é kóntra kriolu. Ki konsedju nhu ta da pa un diáloga ku es?”

Raspósta: Nunbru di gentis k’é kóntra kriolu sa ta diminui tudu dia.  N ta pensa ma ten más dúvida relasionadu ku skrita y ku ensinu. Alfabétu Kabuverdianu, aprovadu sprimentalmenti na 1998, y instituídu na 2009, ten inda alguns razisténsia, partikularmenti di ken ki ka konxe-l, ki ka studa-l y ki ta prifiri konfortu ki es ten ku alfabétu purtugês ki es studa na skóla. Eradamenti, alguns algen ta atxa ma si nu adota alfabétu purtugês pa skrebe nos kriolu ma ta ser más faxi.

Relasionadu ku ensinu ( un asuntu di tékinikus/pedagogus y nãu di leigus), alguns ta atxa ma izisténsia di variantis é un prubléma insolúvel.  Pur isu, kontrariamenti a pulítika di diversidadi linguístiku y kultural ki UNESCO ta difende, es, es ta difende apénas ensinu di purtugês.

N krê fla Rosalina ma N ta prifiri ka da ninhun konsedju, mas fla kusé ki N ta pensa: Si kriolu é ilimentu más fórti di nos identidadi, nega si afirmason é nega nos própriu kabésa. Y si Alfabétu Kabuverdianu é un mudélu undi, un létra ô un dígrafu ta korusponde sénpri y sistemátikamenti a un fonéma, kel-li ta signifika ma el é más faxi ki alfabétu purtugês undi un fonéma ta korusponde a várius létra sima kazu di fonéma “s” ki ta raprizentadu di sinku manera diferenti: s, ç, ss, c, x (“saber, poço, massa, cimento, máximo”). Na Alfabétu Kabuverdianu, fonéma “s” ta raprizentadu sénpri pa létra “s”: sabe, posu, masa, simentu, másimu.

Si variantis di un língua ta inpidiba si ensinu y valorizason, ninhun língua di mundu ka ta studada, ka ta ensinada. Kel-li pamodi tudu língua di mundu ten variantis.

Nos ki ta kridita na Alfabétu Kabuverdianu, nu debe kontinua ta uza-l, ta valoriza-l, ta ensina-l y ta informa, ku umildadi y persisténsia, si altu grau di funsionalidadi, di ekonomia y di sistimatisidadi.

Sem comentários:

Enviar um comentário