Ofisializason di nos Língua é pa Kuandu?

Na Méza-Rodondu di Massasoit College, Sr. Anibal Dasilva koloka siginti purgunta: “Kuandu ki nos língua kriolu ta bai ofisializadu?

Raspósta: Tudu língua matérnu di un povu é “de facto” língua ofisial, mesmu sen rekonhisimentu “de jure”. É pur isu ki na alguns Konstituison, sima kel di Mérka, di akordu ku informason ki N dadu, ka ten ninhun kláusula ta fla ma Inglês é língua ofisial. Na verdadi, óki un língua é matérnu, el debe ser tanbe língua di kumunikason plénu. Nega-l es fakuldadi é bai kóntr direitus linguístiku y kultural di povu ki ta pâpia-l. Na Kabuverdi, nu ten ki pô na Konstituison ma Kabuverdianu é língua ofisial djuntu ku Purtugês pamodi na es momentu el ta konsagra Purtugês komu língua ofisial.

Asi, ofisializason konstitusional é un lijitimidadi jurídiku ki nos língua kriolu ta ten pa el ser utilizadu: na ensinu, na administrason, na kumunikasos sosial. Entritantu, Sr. Dasilva pode verifika ma nos kriolu  ta reina na kumunikason oral, na kriatividadi kultural y si spasu di kumunikason na ensinu, na administrason y na kumunikason sosial sa ta aumenta dia pa dia.

Pa u-ki N kaba di fla, Sr. Dasilva ta odja ma ten dôs nível di ofisializason: un nível pragmátiku, ki ta dipende di dinámika sosial y kultural (na oralidadi y na spasus di ofisialidadi); un nível pulítiku, ki ta dipende di vontadi di sinhoris diputadu.

A nível pragmátiku, spasu di ofisialidadi sa ta omenta dia pa dia. A nível pulítiku, tuntunhimentu é más grandi, más na Kabuverdi ki na Diáspora kabuverdianu. Entritantu, dinámika sosial (na oralidadi, na kriatividadi kultural, na invistigason, na várius spiriénsa di ensinu y di skrita, ti mesmu na administrason ..., kazu di diskursu di Sinhor Purmeru-Ministru na 66ª Seson di Asenbleia-Jeral di ONU é sintomátiku) dja toma un tal dimenson ki pulítikus, si es krê raprizenta   y difende interesi di nos Povu,  étika y rasponsavelmenti, es ka ten otu skódja. É kazu pa fla: tadju ka ten. Kel-li é razon pamodi, si ka surji ninhun Partidu korajozu, ku aséntu parlamentar, ta pidi Revizon Straordináriu di Konstituison, na prósimu Revizon Ordináriu, ki debe kontise na 2015, nos língua matérnu ta ser ofisializadu, pulitikamenti. Kel-li ka ta inpidi ki ofisializason pragmátiku kada dia ba ta ser más raprizentativu, más konsistenti.

Pode parse stranhu, mas oxi N ta da mutu más inportánsia pa  ofisializason pragmátiku ki pa ofisializason pulítiku. Y Kel-li pamódi ofisializason pragmátiku ta dipende sobritudu di povu y ofisializason pulítiku, en grandi midida, ta dipende di vontadi di pulítikus, ku aséntu parlamentar. N ta prifiri lijitimidadi di Povu ki lijitimidadi di pulítikus. Na aspétu linguístiku, N ta prifiri un Konstituison sima kel di Mérka ki  formulason kontraditóriu ki, atualmenti, ta izisti na artigu 9º di nos Konstituison.