(Katikati pa Gran Bira Spiga)
1982
N prende fase azágua ku agu nha rubera
Ku txuba korenti ô ku anu kansadu
N ka dizisti, N símia, N planta, N fase kodjéta
Ku
txeu ô ku poku agu, N labra txon, so manenti
É
si ki nase Diskrison Stutural di Língua Kabuverdiianu
Un spiriénsa di ensinu di kriolu na EFPES désdi 1980
Foi
un katikati, na Sul, na txon di Santigu ku Fogu
N
baskudja na Nórti, tanbe, na Santanton
ku Sanbisenti
Pa
tenta mostra ma kada un ku si partikularidadis
Mas
ma unidadi linguístiku, na esensial, é kelmê.
1987
Nisisidadi
di prova ma kriolu pode veikula siénsia y kultura
Pintxa-m
pa aventura di Odju d’Agu, fututú na kriolu
El
é purmeru romansi paridu, ku dór di partu y alegria di nasimenu.
Na
el, ta spedja róstu di nos povu y di nos kultura
Na
kanpu, na sidadi y téra-lonji, ónti y oxi, bisós y prentxéntxa
Sen
konpléksu nen ngúnia ku otus língua di sivilizason.
1994
Safra di azágua dja staba avansadu, ku jornadas txeu, ka
poku
Na txon di língua, na kanpu di kultura y literatua.
Di
tudu es djuntamon nase A
Simentera jeradu y paridu na purtugês
Dja
ki editor rakuza párti di simentera fasedu y kultivadu na kriolu.
1995
Ku formason na linguístika
Ku
konhisimentu di lokutor nativu
Obrigason
éra skrebe un studu gramatical. Foi si ki nase
O
Crioulo de Cabo Verde – Introdução à Gramática.
1997
Un
fómi dismididu di murgudja na stória di nha povu
Obriga-m diskubri kaminhu sen ratornu di skravatura
Tirsidjadura, sen igual, di kes purmeru skravus ki trazedu
Tudu transformason ki kontise, na dór y na margura,
Ti Óra Grandi di 5 di Julhu di 1975, Dia di Indipendénsia
Dia ki komesa un nobu stória y un nobu azágua
Dia
ki nos povu kridita ma si luta ka foi pursí.
Diário
das Ilhas ta tistimunha es kaminhu di dór y di
amargura
2000
Frutu d’un sforsu y d’un diterminason, tamanhu sima mar
N konsigi, na 1988, difende un tézi di dotoramentu.
Foi
na Universidadi fransês di Aix-en-Provence
Ku distinson di Très Honnorable.
“Le Créole du Cap-Vert:
Etude
Grammaticale Descriptive et Contrastive”
Kaba
pa ser editadu, na ano di 2000.
2002
Un konpatrióta amigu ki lé nha … Introdução à Gramática
El konsedja-m: na fazi ki nu sta, é un José-Maria Relvas ki nu
meste.
N alma tuntunhi, N djobe riba, N djobe baxu, N dissidi obi
konsedju.
É si ki nase O Caboverdiano em 45 Lições
El é ka kópia di José-Maria Relvas, mas e ta imita-l na
stilu:
Sinplis y konsizu, txaskan u-ki é pertinenti y fundamental
2004
Dra. Auzenda Silva, Prizidenti di Bibliotéka Nasional
Motiva-m entra na un konkursu pa partisipantis di PALOP
N
ka kreba, mas ku si insisténsia, N rasponde ma sin.
Foi
si ki N konkista purmeru lugar, ku A Construção do Bilinguismo
Foi nha purmeru prémiu literáriu. Na el N skrebe:
“Ninguém pode ignorar que tanto a língua
portuguesa como a caboverdiana, embora de formas diferentes, corporizam a nossa
história, enformam a nossa cultura e moldam o nosso estar no mundo. A afirmação
e a valorização dessas duas línguas, mas do que um dever cívico, é uma
exigência cultural e uma necessidade ambiental”.
2011
Dipôs di skrebe romansi
y gramátika, na kriolu y sobri kirolu,
Txiga
bes di pensa na disionáriu, mi ki ka lesikógrafu.
Diandi
di nisisidadi di rasgata y di rajista rikéza lesikal di kriolu
Tadju
ka tinha: So ku lansa na kel aventura la, éra ramedi.
Foi
si ki surji Dicionário Caboverdiano-Português, na 2011
2016
Si ku A Sementeira nu publika rafleksons
di dékada di 1980
Ku A Palavra e o Verbo nu ta da kónta
di kes di dékada di 2000
Sénpri
na txon di língua, kultura y literatura, nha laboratóriu di kriason
2019 a
Nha
sina é ka so studa ku skreba. N gosta, tanbe, di pensa futuru
Inspiradu
na profesias di Nhu Naxu, ki ta profetizaba “ali-ben-ténpu”,
N
organiza nha pensamentu y vizon di futuru, pa Kabuverdi y pa Mundu
Na
Profecias
do Ali-Ben-Ténpu, N dexa un konsedju d’amigu:
Ken
ki kre y pode, pa kridita: basta si kultura ô ralijon pirmiti-l;
Basta si konhisimentu, étika di vida y konduta moral ka inpidi-l.
2019 b
Désdi 1979, na Kulókiu di Mindelu, N fika k’un bitxinhu tras d'orédja
Komunikason di Rosine Santus sobri matrís afrikanu di Kriolu
Dexa-m kuriozu. Di la pa frenti, N ba ta ozerba na nha bera
N ba ta kodje midju, gran pa gran, y spiga ba ta ganha fórma.
É
si ki, na 2019, 40 anu dipôs, razistenti y razilienti
Nase
Formação
do Crioulo-Matrizes Originárias
Na
forsa di agu ki N bebe na ken ki konxe alguns língua afrikanu:
Rosine
Santos, Jürgen Lang, Marlyse Baptista, Nicolas Quint …
2020
Na Akademia Kabuverdianu di Létra nha Patronu é Kabral
Kel-li motiva-m studa-l pa midjór konxe y valoriza si legadu
Trokadu rakonhisimentu ki N ten di otus imortais, na Akademia,
N disidi skrebe y publika Letras que Imortalizam di:
José
Evaristo d’Almeida, José Lopes, Jorge Barbosa y Manuel Lopes,
Di Luís Romano, Teixeira de Sousa y Amílcar
Cabral
Di
Arménio Vieira, Corsino Fortes y David Hopffer Almada
Sen skese di jerason más nobu:
Kaká
Barboza, Daniel Spínola, Carlos Araújo, Mana Guta y otus …
Na
azágua di djuntamon
Djuntu ku otus labrador, N
txiga di Kordena óbras sima:
Atas di Purmeru
Kolókiu Linguístiku di 1979
Cabo Verde
– Insularidade e Literatura / Cap-Vert: Insularié et Litérature
Legado de Amílcar Cabral
na Memória do Tempo (inda na gavéta)
PS: Fonti inda ka seka.
Pur isu, simentera inda ka kaba.
Más nobidadi pode ben ten,
óki speransa bira kor di fodjada.
Manuel Veiga, Fevereiro de 2021
Sem comentários:
Enviar um comentário