domingo, 19 de setembro de 2021

 

EDUKASON – Txabi y Fitxadura di Konhisimentu

KULTURA -  Txon y Morada di Umanismu

 

Pa okazion di abertura di ANU SKOLAR 2021, ki kontise na pasadu dia 13 di Seténbru, N kre saúda alunus y profesoris di tudu nível, pais y enkaregadus di edukason, funsionárius y trabadjadoris di tudu sitéma di ensinu,  Ministériu y Ministru di Edukason, na pessoa di di Dr. Amadeu da Cruz.

 

Tudu nos nu sabe ma Edukason é txabi di konhisimentu y é el ki ta abri tudu pórta di umanismu y di dizenvolvimentu.

Di Indipendénsia pa gósi, governantis y tudu sistéma di edukason pusta na kualidadi y na demokratizason di ensinu. É pur isu ki alfabetizason atinji un nível kuazi di exselénsia; ensinu báziku, sekundáriu y superior ganha spreson invejável, apezar di konstranjimentus dekorentis di nos eko-sistéma.

 

Nu ta rakonhisi tudu sforsu investidu na txabi y na fitxadura di konhisimentu, mas nu ta lamenta, na kanpu di EDUKASON, dismazélu na promoson di txon y morada di umanismu, ki é dumíniu di nos KULTURA.

 

Nu kre ô nu ka kre, un EDUKASON ki ka ta valoriza KULTURA di TÉRA, é alienadu, é inkultu, é subdizenvolvidu.

Nível ki EDUKASON dja atinji, komu txabi di konhisimentu, ta iziji un maiór invistimentu na KULTURA, na STÓRIA y na LÍNGUA di TÉRA.

 

É tristi konstata nível di Edukason ki dja nu atinji, onbru-onbru ku situason di “inkultura edukativu”, ralasionadu ku nos stória, ku nos língua y ku no tradison.

Inda ónti N sa ta odjaba un “spot publisitáriu” ki ta ravela es inkultura na nos língua matérnu”. 

Es “spot” ta fla: “Sê kel k bo é”.

Óra, formalmente, es frazi é un “fráudi”. Na Santiagu, realizason podeba ser : “prokura ser kenha bo é”. Otu realizazon aseitável é: “Bu meste ser sima bo é”.

Na . Visenti, pur izénplu, el podeba, eventualmenti ser : “Prokurá ser ken bo ê, prokurá er moda bo ê”.

 

Inkultura di nos língua matérnu pode konpromete futuru di nos língua. Y si kel-la kontise, Rasponsável, en grandi midida é sistéma di Edukason.
N sabe ma sinhor Ministru Amadeu da Cruz ten planus pa fase di Edukason “txabi y moradia di konhisimentu” y fase di KULTURA Y LÍNGUA di TÉRA “txon y oradia di Umanismu.


Viva EDUKASON, Viva nos LÍNGUA MATÉRNU,  Viva KULTURA di TÉRA!

 

Stembro 2021

Manuel Veiga

Sem comentários:

Enviar um comentário